Śladami muzyki jezuickiej w Polsce i na świecie.

W 2023 roku kontynuujemy nasze działanie jakim jest cykl  pt. – Koncerty u Jezuitów – Muzyka Jezuicka ze źródeł. Dzięki otrzymanym środkom finansowym pochodzącym z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Funduszu Promocji Kultury mogliśmy zaprezentować dwa koncerty.

Pierwszy koncert pt. „Jezuicka muzyka z Nowego Świata” prezentuje wybór utworów pochodzących z tzw. „redukcji jezuickich” – czyli wielkich ośrodków misyjnych zorganizowanych w formie gospodarstw zamkniętych, opartych na zasadach podobnym wspólnotom pierwszych chrześcijan. Zarządzane przez jezuitów i Indian Guarani, stanowiły wspólnotę własności opartą na zasadzie podziału pracy z powszechnym dostępem do edukacji. Redukcje jezuickie wytworzyły własną tradycję muzyczną, która nie tylko stanowiła skuteczną oręż ewangelizacji, ale również formę ekspresji wrażliwości rdzennych mieszkańców Ameryki na sztukę importowaną ze Starego Kontyngentu.

Większość utworów w naszym programie pochodzi ze zbioru organowego z 1746 roku odnalezionego w Redukcji San Rafael w Boliwii. Znajdują się w nim kompozycje anonimowe przypisywane jezuickim kompozytorom Domenico Zipolo oraz Marinowi Schmid. Bogaty wybór utworów we wspomnianym zbiorze obejmuje zarówno muzykę do użytku kościelnego jak też utwory świeckie. Odnajdujemy tu transkrypcje i uproszczone aranżacje pojedynczych części z sonat Archangelo Corellego i też egzotycznie brzmiące tytuły które wydają się być rodem z Nowego Świata tj: Florida, Arica, czy Cometa. Twórczość kompozytorska z misji jezuickich zdeterminowana była na prace niezwykle płodną a zarazem znajdującą się pod presją licznych misjonarskich zadań. Tymczasem zapotrzebowanie na utwory liturgiczne było ogromne, albowiem zwyczajem było pisanie nowej muzyki w rytmie kalendarza liturgicznego.

Drugi koncert cyklu to: „Domenico Zipoli: kompozytor jezuicki pomiędzy starym a nowym kontynentem”.

Domenico Zipoli napisał wiele utworów po przywdzianiu habitu jezuickiego. Tworzył zarówno na starym i jak i nowym kontyngencie. Muzyka jezuicka była formą motywującej nagrody oraz wyrażania lokalnej wspólnotowości-spoiwa budowania relacji pomiędzy przybyszami ze starego kontyngentu a rdzennymi mieszkańcami Ameryki.  Zauważalna jest też z różnica w kompozycji – te w rękopisach z misji są bardziej wyrafinowane niż te z twórczości europejskiej. Prawodpodobnie przyczyną są możliwości i różnice wykonawcze  budowli.

Program naszego koncertu to zestawienie bardzo wysokiej wysublimowanej twórczości kompozytora z jego czasów rzymskich z twórczością misyjną.